[Ostrzeżenie: ten artykuł zawiera niewielkie SPOILERY dla Mad Max: Fury Road]
-
Mad Max: Fury Road to szalona, oszałamiająca, dwugodzinna pogoń za pojazdem przez piekło, wypełniona każdym absurdalnym i niesamowitym pomysłem, który reżyser George Miller wymyślił w ciągu trzech dekad. Jest to także, w zależności od tego, kogo słuchasz, albo zabawny feministyczny film akcji, albo podstępna feministyczna propaganda zaprojektowana, by zwabić mężczyzn obietnicą ognistych tornad przed ich praniem mózgu, by poddali się uciskowi kobiet.
Poprzednie twierdzenie pochodzi od dramatopisarza i feministki Eve Ensler, która pracowała przy filmie jako konsultant. To ostatnie twierdzenie pochodzi z „bloga dla heteroseksualnych, męskich mężczyzn” w poście, który ostrzega kinomanów przed niebezpieczeństwem bycia uwiedzionym przez chwalebne, chwalebne przyczepy Mad Maxa: Fury Road.
Warto zauważyć, że autor tego wpisu na blogu przyznaje, że nie widział Mad Max: Fury Road, a także nie wydaje się, aby widział żaden z innych filmów z tej serii. Nie jest to wprost stwierdzone, ale nazywa tę serię „kawałkiem amerykańskiej kultury” (to w dużej mierze australijska), nalega, aby „nikt nie szczekał zamówień na Mad Maxa” (a właściwie robi to całkiem sporo ludzi) i wydaje się, że wierzyć, że filmy Mad Max zawsze były bastionem heteronormatywności (dwa słowa: bezmyślni faceci).
Ten konkretny artykuł redakcyjny został już bardzo wyśmiewany przez inne media, ale opis „Mad Max: Fury Road” jako film feministyczny - czy to jako pochwała, czy obraza - rodzi interesujące pytanie, co dokładnie stanowi film „feministyczny”? Czy jest lista kontrolna? Czy istnieje algorytm? Czy istnieje organ zarządzający, który decyduje o tych rzeczach?
Jednym z problemów związanych z opisywaniem każdego dzieła twórczego jako „feministycznego” lub „niefeministycznego” jest nieodłączne założenie, że każdy film powinien otrzymać ostateczne kciuki w górę lub w dół. Podejście kciuk w górę lub kciuk w dół jest nie tylko niezwykle trudne do rozwiązania, biorąc pod uwagę, jak skłonne są feministki, aby się ze sobą nie zgadzać, ale także niesamowicie urocze.
Nie naprawdę. Ze wszystkich fascynujących sposobów, w jakie feministyczna analiza może być zastosowana w filmie, sprzeczając się o to, czy przejdzie ona arbitralnie „Feministka, czy nie?”. dla porównania test jest przytłaczająco nudny i bezcelowy. Jest prawie tak nudny i bezcelowy, jak debaty na temat tego, czy Marvel jest lepszy od DC, czy też PlayStation jest lepszy od Xbox. Niestety, podobnie jak w przypadku tych debat, niektórzy ludzie nigdy nie nudzą się obsesją na ich punkcie.
Czy Mad Max: Fury Road Feminist?
Mad Max: najmłodszą aktorką Fury Road jest Coco Jack Gillies, która w momencie kręcenia miała około 8 lat, a jej najstarszą gwiazdą jest 78-letnia Melissa Jaffer. Około połowa kobiecej obsady ma ponad 50 lat. Jest to rodzaj różnorodności rzadko spotykany w gatunku akcji i jest to jedna z rzeczy, która sprawia, że podejście Mad Max: Fury Road do płci jest tak rzadkie i przełomowe.
Godne uwagi w Mad Max: Fury Road nie jest to, że zawiera silne postacie żeńskie. Dokonało tego wiele filmów akcji, czy to w kultowych rolach, takich jak Ellen Ripley i Sarah Connor, czy też w symbolicznych próbach parytetu płci poprzez zainteresowanie długonogiej miłości (i tylko wybitną postacią kobiecą) sceną, w której kopie tyłek i głównego bohatera patrzy na nią, chwilowo osłupiały jej mocą grrrl.
Krótko mówiąc, większość filmów akcji wzmacnia swoje postacie żeńskie, obdarowując ich kilkoma tradycyjnie męskimi cechami, oferując dawkę pozornej równości na poziomie powierzchni, a jednocześnie nie zakłócając wyobrażenia, że tradycyjnie męskie cechy są dobre, a tradycyjnie kobiece cechy są złe. Jako przykład pomyślmy o szydzeniu przez Hit Girl „wyjmij tampon, Dave” w Kick-Ass 2 lub w innym filmie, w którym postać kobieca kpi z męskiej postaci, nazywając go „suką” lub „cipką”. To dziwny rodzaj inicjacji, który polega na użyciu kobiecości jako zniewagi.
Dla kontrastu Mad Max: Fury Road wzmacnia swoje postacie żeńskie poprzez pozytywną oprawę tradycyjnie kobiecych cech. Cały powód długich pościgów przez pustynię to determinacja Immortana Joe, by odzyskać swoją „własność”: kobiety, które są zniewolone, ale także szanowane za ich zdolność do tworzenia zdrowego, nowego życia.
Oczywiście Joe nie dba o swoje żony jako ludzi. Ceni tylko ich funkcję hodowlaną i uważa je za niewiele więcej niż przedmioty (takie podejście nie dotyczy wyłącznie postaci kobiecych; sam Max spędza pierwszy akt filmu jako „worek krwi”), ale żony przejmują kontrolę nad ich ciałami i w końcu broń ich macicy. Chroni je wiedza, że wojownicy Immortana nie mają odwagi im zaszkodzić, ponieważ są cennym ładunkiem. W pewnym momencie podstępna Angharad używa swojego ciężko ciężarnego brzucha jako tarczy, by chronić Furiosę.
Wykazano, że nawet tradycyjnie kobiece cechy, na które Immortan nie ma większego szacunku, mają kluczową wartość. Zdolność żon do miłosierdzia i współczucia skłania ich do oszczędzenia życia chorym, zbłąkanym War Boy Nux, którzy z kolei stają się pomocni w ich ucieczce. Tematy reprodukcji znów wchodzą w grę, gdy żony spotykają plemię Vuvalini i Opiekunkę Nasion, kobietę, która uparcie próbuje uprawiać rośliny na kwaśnej, zatrutej ziemi postapokaliptycznej przyszłości.
Co więcej, nawet gdy Mad Max: Fury Road pozornie celebruje tradycyjne męskie cechy, takie jak przemoc i agresja, potępia je również w niezbyt subtelny sposób. Jedną z mantr żon jest „Kto zabił świat?” - odniesienie do faktu, że wojną i chciwością, która zniszczyła ich ojczyznę, przewodzili ludzie - a kiedy Opiekun Nasion dumnie mówi Dagowi, że zabiła każdą osobę, którą spotkała strzałem w głowę, Dag nie jest pod wrażeniem. „Myślałem, że w jakiś sposób wy, dziewczynki, jesteście ponad wszystko” - mówi cierpko.
Jest to osiągnięcie samo w sobie, że cały ten wyjątkowy, prowokujący do myślenia i dopracowany komentarz na temat kobiecości i męskości jest przekazywany w filmie, który ma więcej eksplozji niż dialogów. Przemyślana wizja ról płciowych w post-cywilizacyjnym społeczeństwie wygodnie mieści się obok mobilnego zespołu rockowego i sceny, w której mieszkańcy pustyni na motocyklach wykonują skoki kaskaderskie, aby zrzucić granaty na maskę War Riga Furiosy.
Chociaż początkowa reakcja pisarzy feministycznych była w dużej mierze pozytywna, prawdopodobnie nie potrwa długo, zanim zaczną pojawiać się kontr-opinie. Abolicjoniści ze względu na płeć mogą szczecić się po tym, jak Mad Max: Fury Road flirtuje z esencjonalnymi ideałami płci. Międzysektorowe feministki mogą lamentować nad ograniczoną różnorodnością rasową w swojej obsadzie. Jeszcze inni mogą sprzeciwić się częściowemu poleganiu żon na męskich postaciach, aby pomóc im osiągnąć cel wyzwolenia. Wszystkie te punkty dyskusji są całkowicie aktualne i warte omówienia.
Można argumentować, że niektóre z najciekawszych rozmów na temat feminizmu i płci w kinie wyrosły z fundamentalnego pytania „Feministka czy nie?”. Należy jednak pamiętać, że samo pytanie nie wymaga odpowiedzi; to tylko jedna z wielu krytycznych skalpeli, których można użyć do wycięcia tekstu. Zbyt zajęcie się kłótnią o wynik „kciuka w górę” lub „kciuka w dół” prowadzi do dyskusji, które ostatecznie do niczego nie prowadzą.
Weźmy na przykład żałosne niewłaściwe zastosowanie testu Bechdela - skądinąd przydatnego narzędzia do pomiaru ogólnych trendów reprezentacji płci w branży filmowej - jako środka do pomiaru, czy poszczególne filmy kwalifikują się jako feministyczne, czy nie. Nawet test Mako Mori, alternatywa zaproponowana po wydaniu Pacific Rim w celu uzupełnienia braków testu Bechdel, traktuje feminizm w filmie tak, jakby był kwantyfikowalny, a nie subiektywny. Nie ma skrótu do tej dyskusji i nie powinno być.
Mad Max: Fury Road można uznać za tegoroczną Gone Girl: film, który nie boi się grać z pojęciem płci i kontynuować trwający dialog na temat przedstawień zarówno mężczyzn, jak i kobiet w Hollywood. Tak wygląda kręcenie filmów akcji, gdy bohaterowie domyślnie nie są pisani jako mężczyźni.
Mad Max: Fury Road jest teraz w kinach.
